دیابت به عنوان یک بیماری مزمن و گسترده؛ از نظر جامعه جهانی شناخته میشود که در افراد سالمند میتواند تبعات جدی داشته باشد. در این مقاله به بررسی عوامل خطر، روشهای تشخیص، مدیریت و چالشهای بیماری دیابت در سالمندان میپردازیم.
با گذشت زمان، جمعیت جهان در حال پیری و افزایش امید به زندگی است. این پدیده، به تغییر در ساختار سنی جامعه و افزایش تعداد افراد سالمند منجر شده است. یکی از چالشهای مهم و پر خطر در سلامتی سالمندان، بیماری دیابت میباشد.
دیابت یک بیماری مزمن است که با افزایش سطح قند خون همراه میباشد. در این بیماری، سیستم بدن برای تنظیم قند خون به درستی عمل نمیکند.
بیماری دیابت در دو نوع اصلی وجود دارد:
نوع اول که به نام دیابت نوع یک شناخته میشود و معمولاً در سنین جوانی ظاهر میگردد.
نوع دوم که به نام دیابت نوع دو شناخته میشود و معمولاً در سنین بالاتر ظاهر میشود.
دیابت نیاز به مدیریت و کنترل دقیق دارد تا از عوارض جدی برای سلامتی افراد جلوگیری گردد.
بدون شک، یکی از نکات مهم در مدیریت بیماری دیابت در سالمندان، تشخیص صحیح و به موقع بیماری میباشد. به علت وجود علائم مشابه با سایر بیماریها، تشخیص دقیق دیابت در این گروه سنی از اهمیت ویژهای برخوردار است.
روشهای تشخیصی از جمله اندازهگیری سطح گلوکز خون، آزمایش هموگلوبین A1c و آزمایشهای تحمل گلوکز انجام میشوند.
درک دقیق از عوامل خطرزایی که به بروز دیابت در سالمندان منجر میشوند، از اهمیت بالایی برخوردار است. ژنتیک، چاقی، فعالیت بدنی ناکافی، عوامل محیطی مانند تغذیه نامناسب و چربیهای اشباع شده، عوامل استرس زا و اختلالات خواب از جمله عواملی هستند که در افزایش احتمال ابتلا به دیابت در سالمندان نقش دارند.
دیابت در سالمندان میتواند خطرات خاصی به همراه داشته باشد. برخی از این خطرات عبارتند از:
اختلالات قلبی و عروقی: سطوح بالا از قند خون میتواند خطر افزایش بیماریهای قلبی و عروقی مانند ایسکمی قلبی و سکته مغزی را افزایش دهد.
ضعف کلی: دیابت میتواند باعث کاهش عملکرد عضلات و سبب ضعف کلی شود که میتواند بر توانایی انجام فعالیتهای روزمره تأثیر بگذارد.
پای دیابتیک: افراد مبتلا به دیابت ممکن است به مشکلات پایی دچار شوند که میتواند تا زخمهای جدی و حتی عوونتهای جدی منجر شود.
مشکلات بینایی: دیابت میتواند به مشکلات نظر مانند انفجار عروق کوچک در شبکیه چشم و ایجاد مواردی مانند کاتاراکت و گلوکوما منجر شود.
افت سطح آگاهی و تمرکز: نوسانات قند خون ممکن است بر تمرکز و قدرت تمرکز در افراد سالمند تأثیر بگذارد.
برای کاهش این خطرات، مهم است که سالمندان دیابتی بصورت منظم با پزشکان و تیم درمانیشان همکاری کنند، دستورات درمانی را دنبال کنند، فعالیتهای ورزشی منظم داشته باشند، و رژیم غذایی مناسب را رعایت کنند.
کنترل دیابت در افراد سالمند به دلیل تفاوتهای فیزیولوژیکی و عوامل همراه میتواند پیچیدهتر باشد. اهمیت کنترل گلوکز خون، کنترل فشارخون، مدیریت چاقی و فعالیت بدنی منظم به عنوان مراحل اساسی در مدیریت دیابت در این گروه سنی مطرح میشوند.
علاوه بر این، مشکلات مرتبط با داروهای دیابتی، اختلالات در خوردن و عوارض جانبی از چالشهای کنترل دیابت در سالمندان به حساب میآیند.
با پیشرفت سن، تطابق با رژیمهای غذایی و مدیریت داروها ممکن است مشکلتر شود. عوارض داروها، خطر افزایش تعداد بیماریهای همزمان و اختلالات شناختی نیز از جمله چالشهایی هستند که در کنترل و مدیریت بیماری دیابت در سالمندان مطرح میباشد. همچنین، ترکیب دیابت با بیماریهای دیگر مانند فشارخون بالا، بیماریهای قلبی، و مشکلات کلیوی، مدیریت و کنترل بیماری را پیچیدهتر میکند.
افراد دیابتی ممکن است با چالشهایی مانند مدیریت قند خون، تغذیه مناسب، فعالیتهای بدنی مناسب، کنترل وزن، مدیریت داروها و انسولین، مانیتورینگ مرتب قند خون، و مراقبت از پایینها مواجه شوند. همچنین، نگرانیهای روحی و اضطراب نیز ممکن است در افراد دیابتی وجود داشته باشد.
برای بیماران دیابتی معمولاً داروها به دو دسته اصلی تقسیم میشوند: داروهای خوراکی و داروهای تزریقی.
داروهای خوراکی شامل داروهای خوراکی و قرصها هستند که معمولاً در دستههای متفاوتی مانند سولفونیلیورها، بیگوانیدها و دیگر دستههای دارویی قرار میگیرند. به عنوان مثال، متفورمین یک داروی خوراکی معمول برای کنترل قند خون در دیابت است.
داروهای تزریقی نیز شامل انواع مختلفی از انسولین میباشد که برای کنترل قند خون تزریق میگردد. انسولین میتواند به صورت تزریق زیرپوستی یا با استفاده از پمپهای انسولین تجویز شود.
مهم است که بیماران دیابتی با پزشک خود مشورت کنند تا داروهای مناسب برای نوع دیابت و وضعیت شخصی خودشان تعیین کنند. همچنین رعایت تغذیه مناسب و سبک زندگی سالم نیز بخشی مهم از مدیریت دیابت است.
بیماری دیابت در سالمندان به عنوان یک چالش مهم در سلامتی جامعه شناخته میشود. تشخیص دقیق، پیگیری مداوم، کنترل و مدیریت مناسب از اهمیت ویژهای برخوردارند. توجه به عوامل خطر، ارتقاء آگاهی عمومی، و تحقیقات بیشتر در زمینه کنترل و مدیریت دیابت در گروه سنی سالمندان، میتواند به بهبود کیفیت زندگی سالمندان دیابتی کمک نماید.
خدمات پرستاری و روانشناسی سالمندان دیابتی در منزل توسط شرکت خدمات پرستاری حامیان همراه انجام میشود. جهت ارتباط با کارشناسان و مشاوره رایگان تماس حاصل فرمایید.
نویسنده کارشناس ارشد مشاوره و روانشناسی
مرتضی شهبازی MA