خدمات درمانی که به شیوه فعالیت‌های ضروری جهت زندگی روزمره ، به توانبخشی بیماران می‌پردازد، کاردرمانی می گویند. هدف از کاردرمانی شناخت بایدها و نبایدها و اقدامات مفید و مضر زندگی است. محور اصلی کاردرمانی شناخت بدن و ارائه راهکارهایی برای راحت‌تر کردن زندگی روزمره است.
کاردرمانی قسمت مهم و تاثیر گذاری از برنامه‌های توانبخشی ونگهداری از بیماران می باشد. متخصصین کاردرمانی نقش مهمی در افزایش کارایی و پیاده‌ سازی برنامه های جدید بیمار و بهینه‌سازی نتیجه درمان دارند. وقتی که محور اصلی کاردرمانی نیازهای روزمره زندگی است، به راحتی می‌توان این درمان طبیعی و موثر را در خانه انجام داد و نیازی جهت مراجعه به مراکز درمانی وجود ندارد. خیلی از بیماران نیاز به دریافت خدمات کاردرمانی دارند اما مشکلات فراوانی برای مراجعه به مراکز توانبخشی دارند، مراجعان محترم می‌توانند برای دریافت مشاوره و هماهنگ کردن با شماره‌های مرکز تماس حاصل فرمایید.
تغییر منزل برای کاردرمانی در منزل
متخصص کاردرمانی توصیه‌های مفیدی به افراد بیمارارائه میکنند تا بیمار بتواند با استفاده از توانایی‌های خود، تغییرات مفیدی در محیط خانه خود بوجود آورد و مشارکتی فعال در امور زندگی داشته باشد. هرچه سن بالا میرود، تغییر دادن محیط منزل(دکوراسیون) برای فراهم کردن رفاه و آسایش سالمندان اهمیت بیشتری می‌یابد. ایجاد تغییرات مفید در خانه به تمام اشخاصیکه مبتلا به عارضه‌های مختلف، مشکلات حسی و حرکتی یا اختلالات شناختی در تمام گروه‌های سنی توصیه می‌شود، تا اینکه بیمار بتواند فعالیت‌های روزمره ضروری را در کمال ایمنی و بدون وابستگی انجام دهد.

تغییر دادن دکوراسیون منزل با معیارهای بیمار انجام می‌شود تا به این وسیله ایمنی و استقلال و کارآیی فرد افزایش یابد. مراحل تغییر دادن محیط منزل به شکل: ارزیا بی نیازها، تعیین راه کارها و پیاده ‌سازی آن ها، آموزش بیمار و ارزیابی نتیجه حاصل از این تعدیلها‌. پس از انجام بررسی‌های لازم، توصیه‌هایی برای تعدیل، تغییر و اضافه کردن تجهیزات لازم به محیط خانه ارائه می‌شود، در این روند از تکنولوژ‌یها و تجهیزات تخصصی، سفارشی، آماده یا با طراحی جهانی، وسایل با تکنولوژی پیشرفته یا عمومی، فراورده‌های مختلف، مبلمان و وسایل خاص، کنترل‌های سخت افزاری و ابزار دیگری استفاده می‌شود که ساختار و چیدمان خانه را تغییر می‌دهد.
کاردرمانی در تغییر محیط خانه چه نقشی دارد
کاردرمانی نقش مهمی در تعیین راهبردهایی ایفاء می‌کند که به شخص برای ایجاد تغییری در منزل کمک می‌کند تا به این ترتیب توانایهای وی برای انجام وظایفش و امور روزمره به حداکثر برسد. متخصصین کاردرمانی با بهره‌مندی از دانش خود تشخیص می‌دهند که محیط چه اثری بر توانایی فرد برای انجام وظایف روزمره دارد. متخصص کاردرمانی تعادل، هماهنگی، استقامت، قدرت، ایمنی، توجه، توانایی حل مسئله، قدرت بینایی ، تواناییهای ارتباطی و عملکردهای دیگر بیمار را در پیشبرد زندگی روزانه ارزیابی می‌کند. متخصص کاردرمانی علاوه بر ارزیابی تواناییهای عملکردی بیمار، محل زندگی وی را نیز بررسی می‌کند تا موانعی را شناسایی کند که کارایی بیمار را کاهش می‌دهد.‌ مثلا مواردی، مانند لق شدن نرده راه پله، که موجب خطر افتادن میشود یا مواردی که شخص را در معرض خطرات دیگری، مانند برق گرفتگی قرار می‌دهد، شناسایی می‌شود. همچنین متخصص کاردرمانی بخش‌هایی از خانه را که نیاز به تغییر دادن دارد، شناسایی می‌کند تا بیمار عملکرد بهتری را ارائه دهد. برای مثال محکم کردن تکیه‌گاه‌های بالاتنه، مانند نرده یا میله، اقدامی موثر برای بیمارانی است که نمی‌توانند تعادل خود را هنگام حرکت و انجام امور روزمره حفظ کنند. همچنین متخصص کاردرمانی حین ارزیابی، چگونگی تعامل بیمار با محیط را هنگام انجام وظایف معمول بررسی می‌کند. تغییرات و مداخله‌هایی که طی این فرایند با هدف بیشینه‌سازی ایمنی و استقلال بیمار در خانه انتخاب می‌شود، ارتباط موثری را بین بیمار و محیط برقرار می‌کند. یکی‌ از مولفه‌های مهم طرح درمان ارائه راهکارهایی در زمینه استفاده از تجهیزات کمکی، نورپردازی مناسب، آموزش اعضاء خانواده و پرستار بیمار یا توصیه برای تغییر مدل خانه است.
افزایش ایمنی و استقلال بیمار
خدمات کاردرمانی به افرادی داده میشود که استقلال یا ایمنی‌شان کاهش یافته است یا می‌خواهند برای نیازهای آینده خود برنامه‌ریزی کنند. رویکرد بیمارمحور کاردرمانی به سازگار ساختن محیط با نیازهای خاص بیمار می‌پردازد تا به این ترتیب استقلال و سلامتی وی ارتقا یابد و از آسیب دیدگی و افت توانایی‌های وی جلوگیری شود. برای مثال اکثر زمین خوردن‌ها در خانه، به دلیل ناامن بودن محیط و کاهش توانایی‌های فیزیکی اتفاق می‌افتد. یک راهکار برای پیشگیری از زمین خوردن این است که متخصص کاردرمانی محیط خانه را ارزیابی کند و توصیه‌‌‌های لازم را برای ایجاد تغییرات لازم ارائه دهد. متخصص کلیه کارهایی را که در خانه و اطراف آن انجام می‌شود، از امور روزمره‌ای مانند استحمام، لباس پوشیدن و دیگر کارهای شخصی تا فعالیت‌هایی، مانند آشپزی، لباس شستن و گردگیری و نظافت خانه، را که در آنها از وسایل استفاده می‌شود و ورزش کردن و فعالیت‌های اوقات فراغت از قبیل نواختن ساز، تفریح با دوستان و شطرنج بازی کردن را در نظر می‌گیرد. سپس متخصص با توجه به نتایج این ارزیابی، تغییرات لازم را توصیه می‌کند یا به بیمار آموزش می‌دهد تا ایمنی وی در خانه تضمین شود. کاردرمانی در مراکز بسیاری از جمله بیمارستان‌ها، آژانس‌های بازسازی و ایمن‌سازی خانه، کلینیک‌ها، مراکز توانبخشی یا مطب‌های خصوصی ارائه می‌شود. بعضی شرکت‌های بیمه هزینه کاردرمانی را تحت شرایطی خاص و با نسخه پزشک پرداخت می‌کنند. متخصص کاردرمانی توصیه‌های ارزشمندی را در زمینه تغییر منزل به متخصصین رشته‌های مختلفی، همچون معماران، پرستاران و بیماران ارائه می‌دهد.
فعالیت‌های تقویت کننده بالاتنه در کاردرمانی در منزل بزرگسالان
کاردرمانی به اختلالات عملکردی و جسمی متعددی می‌پردازد، تقویت بالاتنه یکی از مولفه‌‌های اصلی کاردرمانی است. متخصص کاردرمانی علاوه بر تمرین‌های معمول تحمل وزن، تمرین‌هایی را نیز برای افزایش قدرت و استقامت عضلات به بیمار آموزش می‌دهد. در این تمرین‌ها رفع مشکلات مرتبط به حل مسئله، ایمنی، تعادل و جهت‌یابی در نظر گرفته می‌شود. چنانچه بیمار از مزایای این تمرین‌ها آگاهی داشته باشد، درمان را با پشتکار بیشتری دنبال می‌کند و با بهره‌مندی از نتایج آن می‌تواند وظایفی را انجام دهد که در گذشته قادر به انجام آنها نبود.
پرتاب توپ
پرتاب کردن توپ معمولاً تمرینی بچگانه در نظر گرفته می‌شود. بااین حال کاردرمانگر می‌تواند این تمرین را به گونه‌ای تعریف کند که انجام آن به تقویت عضلات کمک کند. از بیمار خواسته می‌شود که ابتدا توپ سبکی، مانند توپ تنیس را پرتاب کند تا دامنه حرکتی و قدرت عضلات افزایش یابد. پس از آن که بیمار پیشرفت کرد، تمرین با پرتاب توپ سنگین‌تری ادامه داده می‌شود یا وزنه دور مچ دست بسته می‌شود. پیشرفته‌ترین حالت تمرین این است که بیمار توپ پزشکی را در حالت ایستاده پرتاب کند تا تمام بدن تقویت شود.
فعالیت‌های حرکات ظریف‌
عضلات در ابتدای دوران بهبود، حتی با انجام دادن فعالیت‌های ساده‌ای مانند کوبیدن میخ روی دیوار یا پیچاندن پیچ خسته می‌شود. برای این که عضلات قوی‌تر شود، حین انجام فعالیت‌ها وزنه‌هایی دور مچ دست بسته می‌شود و وزن آنها به تدریج افزایش داده می‎شود. همچنین اگر بیمار‌ وقفه کارها را برای مدت طولانی‌تری انجام دهد، استقامت عضلات نیز افزایش می‌یابد. به علاوه اگر بیمار هنگام تمرکز بر روی انجام کارهای ظریف بایستد، قدرت و تعادل عضلات پا نیز افزایش می‌یابد و در نتیجه احتمال زمین خوردن حین انجام فعالیت‌های عملکردی کاهش می‌یابد‌.
حرکت دوچرخه بازو
متخصص کاردرمانی علاوه بر تمرین با دمبل، از دوچرخه بازویی نیز برای تقویت بازوها استفاده می‌کند. حرکت چرخشی بازو در ابتدا فقط به مدت چند دقیقه انجام می‌شود و تمرین به مرور زمان با افزایش مقاومت دوچرخه یا طولانی کردن زمان انجام حرکت شدیدتر می‌شود. چون تمرین دوچرخه حرکت بازوی مخالف را تحریک می‌کند، این تمرین تعادل را هنگام راه رفتن افزایش می‌دهد.
تمرین‌های کاربردی برای افزایش عملکرد
با قوی‌تر شدن عضلات بازو بیمار می‌تواند وظایف عملکردی خود را به درستی انجام دهد. متخصص از بیمار می‌خواهد که برای تقویت عضلات خود، البسه را تا کند. برای مثال تا کردن البسه بزرگ، مانند ملحفه، عضلات را قوی‌تر می‌کند. همچنین برای اثرگذاری بیشتر، هنگام نشستن و تا کردن لباس وزنه دور مچ دست بیمار بسته می‌شود. افزایش قدرت و استقامت عضلات به بیمار کمک می‌کند تا کارهایی مانند آشپزی و لباس پوشیدن را راحت‌تر انجام دهد.
کاردرمانی کودکان
کاردرمانی به کودکان دچار عارضه‌های زیر توصیه می‌شود:
نقص‌های مادرزادی یا آسیب‌های هنگام تولد
اختلال‌های پردازش حسی
آسیب دیدن در سوانح مختلف و بروز ضایعه‌های نخاعی یا ضربه مغزی
مشکلات یادگیری
اختلال‌های رشدی گسترده یا اوتیسم
روماتیسم جوانان
مشکلات روحی یا رفتاری
شکستگی یا دیگر آسیب‌های استخوانی
تاخیر در رشد
عوارض پس از جراحی
سوختگی
اسپینا بیفیدا
عوارض پس از قطع عضو
سرطان
آسیب‌های شدید دست
ام اس، فلج مغزی و بیماری‌های مزمن دیگر

کاردرمانی کودکان و مزایای آن:
مهارت‌های حرکتی ظریف کودک تقویت می‌شود تا وی بتواند اسباب بازی‌هایش را در دست بگیرد و رها کند و دستخط بهتری داشته باشد.
هماهنگی دست وچشم تقویت می‌شود تا مهارت‌های تحصیلی کودک بهبود یابد و بهتر بتواند بازی کند، برای مثال به هدف بزند، توپ را پرتاب کند، از تخته یادداشت بردارد و …
کاردرمانی به کودکانی که دچار تاخیر جدی در رشد هستند، کمک می‌کند تا کارهای شخصی خود، مانند استحمام، لباس پوشیدن، مسواک زدن و غذا خوردن را بهتر انجام دهند.
متخصص کاردرمانی به کودکان دچار اختلالات رفتاری کمک می‌کند تا در هر محیطی رفتار مثبت از خود ارائه دهند، برای مثال به جای زدن دیگران یا رفتارهای تهاجمی، روش‌های کنترل خشم، مانند نوشتن احساسات یا شرکت در فعالیت‌های فیزیکی را یاد بگیرند.
متخصص کاردرمانی به کودکان دچار ناتوانایی‌های جسمی مهارت‌های حرکتی لازم برای غذا خوردن، کار با رایانه یا سریع‌تر و خوش خط‌تر نوشتن را یاد می‌دهد.
متخصص نیاز کودک به تجهیزات مخصوص، مانند صندلی چرخدار، آتل، وسایل استحمام و لباس پوشیدن یا وسایل ارتباطی را بررسی می‌کند.
کاردرمانگر سعی می‌کند تا مشکلات حسی و نقص‌های توجه کودک را درمان کند تا مهارت‌های اجتماعی و تمرکز وی بهبود یابد.
تفاوت طب فیزیکی و کاردرمانی
هرچند هم طب فیزیکی و هم کاردرمانی به ارتقاء زندگی کودک کمک می‌کند، اما این دو روش درمانی تفاوت‌هایی نیز با هم دارند. طب فیزیکی به درد، مقاومت، دامنه حرکتی مفصل، استقامت و عملکرد حرکات درشت می‌پردازد، حال آن که کاردرمانی بیشتر به مهارت‌های حرکتی ظریف، مهارت‌های دیداری ادراکی، مهارت‌های شناختی و نقص‌های پردازش حسی اختصاص دارد. متخصص کاردرمانی در محیط‌های زیر به درمان بیماران اشتغال دارد:
بیمارستان
مدرسه
مراکز توانبخشی
کلینیک‌های بیماری‌های روحی
مطب‌های خصوصی
کلینیک‌های کودکان
خانه‌های سالمندان