مکاتب روان‌درمانی
روان‌درمانی؛ درمان اختلال‌های روانی می‌باشد که، در آن از دارو و روشهای پزشکی استفاده نشده باشد. برای انجام روان درمانی روشهای مختلفی وجود دارد، همچنین بعضی از ویژگیها در همه درمان‌ها مشترک است.
درمانگر، فردی است که با روشهای روان درمانی آشنا بوده و آموزش لازم در این حوزه را کسب کرده است. درمانگر، بر حسب نیاز مراجع و اختلالاتی که دارد، یک یا چند روش روان‌درمانی را به کار می‌بندد.
روشهای روان‌درمانی
در این‌جا به بعضی از این اختلالات اشاره می‌نماییم. اختلال‌های فکری، هیجانی، رفتاری، ارتباط افراد با هم و موقعیت‌های زندگی دشوار، و اختلال‌های دو قطبی. همچنین معروف‌ترین روشهای درمانی شامل: روانکاوی، درمان‌های رفتارگرایی، انسان گرایی شناختی، گروهی، و زیستی و پزشکی می‌باشد.
روش درمان روانکاوی
در این نوع درمان، درمانگر تلاش می‌کند تعارض‌های موجود بین سه سطح نهاد، من و من برتر را از میان برداشته و به بهداشت روانی فرد کمک نماید. روانکاوی بر اساس عقاید زیگموند فروید می‌باشد. روانکاوی تلاش می‌کند شخص تعارض‌های ناآگاه خود را بشناسد و احساس نماید تسلط لازم بر خود را به دست آورده است. وقتی فرد احساس نماید که بر خود تسلط دارد، اعتماد بنفس در او به وجود می‌آید.
برای اینکه فرد تصور نماید که تسلط لازم بر خود را دارد، روان‌کاوان از روشهای تداعی آزاد و تعبیر خواب استفاده می‌کنند.
شیوه درمان‌های رفتارگرایی
در این شیوه، از اصول یادگیری استفاده می‌شود تا رفتارهای نابهنجار فرد را اصلاح نماید. این سبک با علت‌های رفتار مساله دار کاری ندارد و دقیقا رفتار مساله دار را بررسی می‌نماید. درمانگران رفتارگرا فهرستی از رفتارهای سازگار و ناسازگار را جمع آوری می‌نمایند.
درمانگران سعی می‌کنند از فراوانی گروه اول کم کرده و به فراوانی گروه دوم اضافه نمایند. آن‌ها از اصول شرطی شدن کلاسیک یا پاسخگو و عامل کنشگر برای انجام دادن این کار استفاده می‌کنند.
فنونی که از شرطی شدن پاسخگر به دست آمده، حساسیت زدایی منظم و درمان از طریق ایجاد بیزاری می‌باشد. در چارچوب شرطی شدن کنشگر، استفاده از روش ایجاد بیزاری برای از بین بردن رفتارهای ناسازگار قرار می‌گیرد. به این دلیل که فرد آگاه، رفتارهای ناسازگار خود را می‌تواند کنار بگذارد.
روش درمان انسان‌گرا
درمانگران این حوزه اعتقاد دارند که انسانها، آزاد هستند و می‌توانند در مورد چیزی که می‌خواهند باشند تصمیم بگیرند و همچنین مسئولیت انتخاب بر عهده خودشان است.
به نظر آن‌ها، می‌توان به افرادی که رفتار نابهنجار دارند میدان داد تا به عزت نفس برسند، این افراد کسانی هستند که رشد بهنجار نداشته‌اند. درمانگران انسان‌گرا، این باور را در مردم به وجود می‌آورند که دارای ارزش بالایی هستند، توانایی‌های زیادی دارند و می‌توانند مسائل خودشان را حل نمایند.
کارل راجرز مشهورترین درمانگر انسان‌گرا بود که شیوه درمان مراجع مدار را مطرح نموده است. کارل راجرز اعتقاد داشت رابطه درمانگر با مراجع یک رابطه برابری است. همچنین راجرز به جای کلمه بیمار، از کلمه مراجع برای افراد درمان‌جو استفاده نمود.
شیوه درمانی شناختی
درمانگران شناختی اعتقاد دارند، استدلال‌ها و باورهای غلط عامل اختلال‌های هیجانی و دشواری‌های رفتاری است. آن‌ها معتقد هستند باورهای نادرست و غلط باعث افسردگی، اضطراب و بسیاری از رفتارهای ناسازگار می‌باشد. مثلا زمانی فرد دچار استرس می‌شود که بخواهد تمام کارهایش بی عیب و نقص باشد یا بازدهی کارش صددرصد صورت پذیرد.
آلبرت الیس یک از درمانگران شناخت گرا می‌باشد و شیوه درمان خود را، درمان هیجانی-منطقی عنوان نموده است.
مدل درمان آلبرت الیس سه مرحله دارد که شامل:
مرحله A: رویداد فعال کننده
مرحله B: نظام باورها
مرحله C: واکنش هیجانی شخصی
آلبرت الیس ده توصیه خود را جهت مبارزه با استرس و حفظ بهداشت روانی بیان نموده است. او اعتقاد دارد، اکثر افراد برای نفوذ در رفتارهای ناسازگار خود به درمانگر نیاز دارند. افرادی که خط مشی پیشنهادی الیس را پیش بگیرند، می‌توانند رفتارهای خود را اصلاح نمایند.
درمان‌های گروهی
این نوع درمان‌ها به روش‌هایی گفته می‌شود که دو یا چند نفر در یک زمان تحت درمان قرار بگیرند. در حال حاضر درمان‌های گروهی بیشتر رواج دارند چون به درمانگران کمتری نیاز داشته و مقرون به صرفه می‌باشد. همچنین درمان‌های گروهی نسبت به بقیه درمان‌ها امتیازاتی نیز دارد، ماند: پشتیبانی گروهی، بازخورد اطلاعات و بازی نقش.
درمان زیستی-پزشکی
آخرین روش درمانی، درمان زیستی-پزشکی می‌باشد که بیشتر توسط پزشکان و روان‌پزشکان استفاده می‌گردد. استفاده از داروها و جراحی‌های مغزی در این روش به‌کار می‌رود به همین دلیل جزو روشهای روان‌درمانی نمی‌باشد.
به عقیده درمانگران زیستی-پزشکی، بی‌نظمی در عملکرد دستگاه عصبی یا نوسان‌های زیست شیمیایی بدن عامل اختلال‌های رفتاری می‌باشد.
انتخاب بهترین درمان و درمانگر
در این مقاله رابطه با چند مورد از روشهای روان درمانی آشنا شدید. لازم به ذکر است همه شیوه‌های روان درمانی اثر یکسانی بر همه اختلال‌های رفتاری ندارد. روش درمان هر کدام از روش‌ها بر بعضی از اختلالات غالب می‌باشد و اثر بخشی بهتری نسبت به بقیه روش‌ها دارد. درمانگران سعی می‌کنند دیدگاه غالب درمان، هر یک از اختلالات را آموزش دیده و برای کسب نتیجه درست، برای هر اختلال از روش غالب آن استفاده نمایند.
خدمات مشاوره به سالمندان
سالمندان عزیزی که دچار اختلال غیر حاد و یا بحرانی هستند می‌توانند، با کارشناسان ما تماس گرفته و درخواست روانشناس و یا مشاور داشته باشند.
همچنین شرکت پرستاری از سالمند نیکو حامیان، خدمات مشاوره رایگان برای سالمندانی که از این شرکت پرستار گرفته‌اند در نظر گرفته است. مشاوران ما می‌توانند سلامت روان را به شما هدیه بدهند.
با گرفتن پرستار مناسب از شرکت خدمات پرستاری از سالمند در منزل نیکو حامیان، سالمند عزیزتان از امکانات جانبی این شرکت پرستاری برخوردار می‌شوند.
زندگی بهتر با سلامت روان
نویسنده: کارشناس ارشد مشاوره شهبازی
m-sh
