حوزههای فعالیت مددکاران اجتماعی
مددکاری اجتماعی در راستای ارائه انواع خدمات کمکی در جامعه، در قالب یک رشته جدید دانشگاهی بوجود آمده است.
وظایف مددکار اجتماعی در پیشگیری
سطح اول اطلاع رسانی و آگاه سازی است که در این سطح از پیشگیری فعالیت میکنند علاوه بر وظایف که قبل به آن اشاره شد به شکلهای زیر می تواند در پیشگیری سطح اول نیز مشارکت داشته باشد.- مددکار اجتماعی برنامههای مرتبط با این سطح را اجرا میکند.
- بستر سازی برای ارائه خدمات مرتبط با پیشگیری سطح اول
- همکاری در اجرای بخشی از اقدامات مرتبط با پیشگیری سطح اول
- بررسی اثر بخشی این خدمات در گروههای هدف
نقش مددکار اجتماعی در پیشگیری سطح دوم: ارائه خدمات و مداخلهها:
هر چقدر هم که در زمینه پیشگیری سطح اول مددکار اجتماعی فعالیت کند نمیتواند از همه مشکلات جلوگیری کند و به گونهای که هیچ کس با مشکل مواجه نشود. لذا در چنین شرایطی زمینه برای ارائه خدمات تخصصی و به موقع فراهم میشود برخی از این خدمات توسط مددکار اجتماعی ارائه خواهد شد که از جمله میتوان به:- جمع آوری اطلاعات در خصوص وضعیت اجتماعی مراجعین
- شناخت عوامل موثر در بروز مشکل: عوامل مربوط به فرد، خانواده و جامعه
- شناخت پیامدهای مشکل به فرد، خانواده و جامعه
- تجزیه تحلیل اطلاعات
- تشخیص مشکل و اولویت بندیها
- تدوین برنامه کمکی
- همراهی با مراجعین جهت اجرای برنامهها
- ارزیابی برنامهها
نقش مددکار اجتماعی در پیشگیری در سطح سوم: بازتوانی
بعد از این که افراد دچار شدند، برای حل یا کنترل آنها به موسسات ارائه خدمات ارائه کننده خدمات مرتبط مراجعه کردند و مداخلههای اولیه انجام شد مرحله سوم پیشگیری یعنی بازتوانی آغاز میشود. در این مرحله مددکاری اجتماعی علاوه بر وظایف سطح عام چند وظیفه مهم دیگر نیز به عهده دارد، که به ترتیب میتوان:- شناسایی منابع اجتماعی مرتبط با بازتوانی و توانمندی و ایجاد ارتباط بین مراجعین و این منابع
- برنامهریزی جهت ایجاد تقویت ارتباط بین مراجعین، خانواده، محیط اجتماعی کار و مدرسه
- پیگیری پس از ترخیص از مراجع در صورت امکان و مهیا بودن شرایط خانواده یا سایر محیطهای اجتماعی
- در صورت نیاز فراهم کردن زمینه دسترسی مراجع به خدماتی که در استمرار و پایداری، بازتوانی و توانمندسازی مراجعه تاثیر گذار است .
خدمات مددکاران اجتماعی
مددکاران اجتماعی از یک طرف به عنوان عضوی از جامعه که همیشه در ارتباط با دیگران هستند، مهارتهای ارتباطی را فراگرفته و از طرف دیگر، برای ارائه خدمات تخصصی به مراجعین خود برای ارتقای کیفیت زندگی آنان یا کمک به رفع و حل مشکلات لازم اقدام مینمایند.ارائه خدمات حرفه ای به افراد و خانوادهها تا روابط اجتماعی سالم تر و موثرتری را دارا شده و قادر شوند با بهره گیری از استعدادها توانمندیها، امکانات درونی و بیرونی خود و جامعه به حداکثر رشد مادی و تعالی معنوی و رضامندی حاصل از آن دست یافته و به صورت مستقل و خودکفا و با کارآیی بیشتر به زندگی خویش ادامه دهند.مهمترین اهداف مددکاران اجتماعی در ارتباط با مهارت های ارتباطی
آشنایی با مفهوم و اهمیت ارتباطآشنایی با نکات اساسی در برقراری ارتباطشناخت سبکهای ارتباطیشناخت نقش کنترل خشم در ارتباطآشنایی با مهارت جراتمندی و نقش آن در ارتباطبرخی از مهارتهای موثر در برقراری ارتباطمهارت گفتگو
انسانها در طول روز بیشترین پیام خود را از طریق صحبت کردن منتقل و یا دریافت میکنند.همچنین از طریق صحبت کردن بسیاری از سوءتفاهمها از بین میرود و یا ایجاد میشود. این موارد نشان میدهد که هر فردی برای درست صحبت کردن باید آموزشهای لازم را ببیند چراکه تسلط بر «مهارت گفتگو» او را در ارتباط با دیگران موفقتر خواهد کرد.آموزش های لازم جهت مهارت گفتگوآشنایی با تعریف گفتگوآشنایی با سبک های گفتگوشناخت اصول گفتگوآشنایی با ویژگی های گفتگوی مناسباصول گفتگو
شرایط فرهنگی گوینده و شنوندهاستفاده از مهارت خوب گوش کردن، مشاهده در هنگام گفتگواحترام به احساسات طرف مقابلانتخاب زمان مناسب برای گفتگوانتخاب مکان مناسب برای گفتگوانتخاب موضوع مناسب برای گفتگومشارکت در گفتگوتوجه به تفاوتهای فردی در گفتگو با دیگرانسبک های گفتگو
تهاجمیمنفعل(منفعلانه)منفعل-مهاجمصریحمددکاری جامعه ای
توسعه و تعمیم خدمات مددکاری اجتماعی در جوامع مختلف به منظور تامین نیازهای اجتماعی، فرهنگی رفاهی از طریق بسیج نیروها و جلب مشارکتهای عمومی و بهره گیری از استعدادها و نیروهای موجود جامعه..مددکاری اجتماعی و مهارت حل تعارض
انسان در طول حیات خود در تعامل اجتماعی با دیگران در محیط خانواده یا اجتماع به دفعات دچار تعارض میشود، چرا که تعارض در زندگی غیر قابل اجتناب هست.مهم این است که هنگامی که تعارض به وجود میآید بتوان آن را مدیریت کرد. لذا میتوان گفت که تعارض اگر به درستی مدیریت شود میتواند منجر به رشد افراد شده و حتی در زندگی خانوادگی افزایش صمیمیت را به دنبال داشته باشد و نوآوری و خلاقیت را به وجود آورد و بروز تعارض فرصتی برای یادگیری بیشتر باشد.اما اگر تعارض ماهرانه مدیریت نشود، میتواند اثرات مخربی هم داشته باشد، چرا که در این صورت مهار آن دشوار میشود، لذا می تواند فرصت خطرناکی باشد و اگر مدت طولانی ادامه پیدا کند حتی میتواند موجب اختلال یا تخریب روابط شود.- مهارتهای حل تعارض
- شناخت انواع تعارض
- آشنایی با رویکردهای حل تعارض
- آشنایی با سبکهای حل تعارض
- شناخت موانع حل تعارض
- شناخت مراحل حل تعارض
- شناخت روشهای پیشگیری از تعارض
- شناخت راههای حل تعارض
نیازها و مشکلات گروههای هدف مددکاری اجتماعی به گونهای است که ایجاد میکند، تا از تمام ظرفیتها و منابع اجتماعی موجود در جامعه جهت تسهیل و دسترسی مردم به خدمات اجتماعی در تمامی سطوح پیشگیری استفاده شود و در جهت ارتقای مستمر کیفیت زندگی مردم و توسعه شاخصهای سلامت اجتماعی گامهای اساسی برداشته شود، این امر زمانی تحقق می یابد که مددکاران اجتماعی و کارشناسان مرتبط اعم از روانشناسان، مشاوران، قضات، نیروهای انتظامی و انتظامی، پزشکان و غیره با منابع اجتماعی موجود در جامعه آشنایی داشته باشند. این آشنایی شامل منابع اجتماعی شهرستان، استان و کشور محل کار مددکاران اجتماعی میباشد.
وظایف و خدمات مددکار اجتماعی
- ارزیابی و بررسی وضعیت مراجعه کننده
- حفاظت از والدین و کودکان در برابر خطرات
- ایجاد رابطه مبتنی بر اعتماد با مراجعه کنندگان و خانوادههای آنها
- حمایتهای عملی از مراجعه کنندگان
- دادن اطلاعات، مشاوره و حمایت
- سازماندهی و مدیریت برنامههای حمایتی
- شرکت در جلسات تیم کاری
- نظارت بر اعضای تیم
- ثبت مستندات و نوشتن گزارشات
- توانایی ایجاد رابطه
- دادن مدرک به دادگاه
- توانایی ایجاد ارتباط با افراد در سنین مختلف و با سلیقههای متفاوت و جلب اعتماد آنها
- رویکرد علمی و منعطف در کار
- رعایت ادب، داشتن صبر و همدردی کردن با مراجعه کنندگان
- فهم نیازهای گروه مختلف افراد
- طرز تفکر عادلانه و به دور از هرگونه پیشداوری و قضاوت
- توانایی کار تیمی همراه با استفاده از ابتکار فردی
- توانایی ارزیابی و درک موقعیتها و انجام عمل مناسب
- پشتکار داشتن در مواجهه با شرایط سخت و چالشی
- مدیریت زمان و سازماندهی مناسب