تغییرات روانی-عاطفی در سالمندان

تغییرات روانی-عاطفی در سالمندان، از مشکلات پیری و سالمندی می‌باشد. دمانس یا آلزایمر از عوارض دوران پیری است. این اختلال نتیجه ناهنجاری‌ها و آسیب‌های مغزی است و اساس ارگانیکی دارند.

تغییرات روانی-عاطفی در سالمندان چگونه رخ می‌دهد؟

تغییرات روانی-عاطفی در سالمندان می‌تواند به دلیل عواملی چون پیری، از دست دادن عزیزان، تغییرات جسمانی، و انزوا رخ دهد. با افزایش سن، افراد ممکن است احساس تنهایی و افسردگی بیشتری را تجربه کنند. این موضوع می‌تواند ناشی از کاهش فعالیت‌های اجتماعی و دوستی‌ها باشد. همچنین، برخی سالمندان ممکن است به دلیل مشکلات جسمانی، احساس ناتوانی و بی‌کفایتی کنند که این امر بر روحیه و اعتماد به نفس آنها تأثیر می‌گذارد.

از دیگر تغییرات روانی در سالمندان می‌توان به کاهش توانایی در پردازش اطلاعات و یادآوری خاطرات اشاره کرد. این مسائل می‌توانند منجر به اضطراب و سردرگمی شوند. با این حال، برخی از سالمندان ممکن است با داشتن نگرش مثبت‌تر و تجربه‌ بالاتر، نسبت به چالش‌های زندگی واکنش بهتری نشان دهند.

دمانس؛ زوال عقل در دوران پیری

تغییرات روانی-عاطفی سالمندان مرد

یکی از تغییرات روانی-عاطفی در سالمندان زوال شدید عقل می‌باشد که اضمحلال پیش‌رونده بافت مغز است. در نتیجه آن قضاوت ضعیف و جهت یابی غلط شکل می‌گیرد. دمانس پیش پیری قبل از 65 سالگی و دمانس پیری بعد از 65 سالگی رخ می‌دهد.

دمانس یک اختلال مغزی پیشرفته است که موجب کاهش توانایی‌های شناختی، حافظه و تفکر می‌گردد. این بیماری معمولاً با تغییرات رفتاری و شخصیتی همراه است و می‌تواند بر روی فعالیت‌های روزمره فرد تأثیر بگذارد. آلزایمر یکی از شایع‌ترین انواع دمانس است. درمان خاصی برای آن وجود ندارد.

عوارض دمانس چیست؟

• تکانه‌های منحرفانه در اثر اختلال در قوه تشخیص و قضاوت شکل می‌گیرد.
• حملات تند ناشی از عصبانیت در نتیجه تحریک شدن بیمار بوجود می‌آید.
• رفتارهای خشونت آمیز از اضطراب، بدبینی و عدم اطمینان به دیگران که در نتیجه اشتباه در قضاوت نادرست است شکل می‌گیرد.
• توانایی بیمار در ارزیابی و رفع نیازهای اجتماعی دچار اختلال می‌شود.

آلزایمر؛ تغییرات ذهنی که موجب ضعف حافظه می‌شود

ضعف حافظه در سالمندان، آلزایمر

دومین عامل تغییرات روانی-عاطفی در سالمندان که بیماری تباه کننده دوران پیری می‌باشد که به موجب آن، کارکرد ذهنی رو به وخامت می‌گذارد، آلزایمر است. نشانه‌های آن فقدان ابتکار عمل، ضعف حافظه، فراموشی و اختلالهای فضایی است. پس از ضعف در نیروی عضلانی و عدم کارکردهای اساسی موجب مرگ می‌شود.

مقاله ارتقاء سلامت ذهنی و عاطفی در سالمندان را از اینجا بخوانید.

عوامل پدید آمدن آلزایمر

آلزایمر از یک عامل ایجاد نمی‌گردد بلکه، ترکیبی از عوامل مختلف باعث بروز بیماری شده و تغییرات روانی-عاطفی را در سالمندان بوجود می‌آورد. این بیماری به تدریج آغاز شده و پس از سه مرحله شکل می‌گیرد:

• فراموشی‌های سبک
• از بین رفتن حافظه
• دگردیسی شخصیت و آشفتگی ذهنی همراه با توهمات و هزینه‌های تعقیب و آزار

عوارض آلزایمر چیست؟

با گذشت زمان، دستگاه عصبی سالمندان آلزایمری رو به وخامت بیشتری می‌گذارد. در بسیاری از سالمندان، خواب به شدت آشفته می‌شود، تغییرات روانی-عاطفی شکل می‌گیرد، سرگردانی روی می‌دهد و رعایت بهداشت و نظافت مشکل آفرین می‌گردد. آنها ممکن است نتوانند ادرار و مدفوع خود را نگه دارند.

رفتارهای کنترل نشده در سالمندان؛

از دیگر اختلال‌های روانی عاطفی سالمندان در علم روان‌شناسی، رفتارهای غیر قابل کنترل دیگر مثل جیغ کشیدن، پرخاشگری و خودداری از خوردن یا نوشیدن می‌توانند آشکار شوند.

افت و اختلال حافظه در سالمندان

تاثیر اختلال حافظه بر تغییرات روانی-عاطفی سالمندان

افرادی که در طول زندگی با تمرین‌های کمتری سروکار داشتند بیشتر دچار افت و اختلال در حافظه می‌شوند. همچنین حافظه کوتاه مدت بیشتر از حافظه بلند مدت در معرض خطر می‌باشد. افت حافظه تحت تاثیر سن می‌باشد.

مشکلات افت و اختلال حافظه در سالمندان به دلایل مختلفی رخ می‌دهد که عموما شامل روند طبیعی پیری ، مشکلات دارویی، مشکلات جسمی و مشکلات عاطفی روانی می‌باشد.

تبیین تجارب زیسته نغییرات روانی-عاطفی در سالمندان زن را از اینجا بخوانید.

راه حل‌های تقویت حافظه

راه‌حل تقویت حافظه سالمند

خواندن کتاب، حل تمرین، تغذیه مناسب، عدم استفاده از دخانیات و مواد مخدر می‌تواند در عدم افت و اختلال حافظه در دوران سالمندی موثر باشد. تغذیه مناسب، حل تمرین و خواندن کتاب می‌تواند از تغییرات منفی عاطفی-روانی در سالمندان جلوگیری کند.

تقویت حافظه سالمندان نیازمند روش‌ها و عادات مثبت است.

فعالیت‌های ذهنی: حل معماها، پازل‌ها، و یادگیری زبان‌های جدید می‌تواند به تحریک مغز کمک کند.

رژیم غذایی مناسب: مصرف مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان، ویتامین B و امگا-3 مانند ماهی، میوه‌ها و سبزیجات تأثیرگذار است.

ورزش منظم: فعالیت‌های بدنی به بهبود جریان خون به مغز و تقویت حافظه کمک می‌کند.

خواب کافی: خواب مناسب به یادآوری و پردازش اطلاعات جدید کمک می‌کند.

تنظیم روابط اجتماعی: تعاملات اجتماعی مثبت می‌تواند به حفظ کارکرد شناختی موثر باشد.

مدیریت استرس: تمرینات تنفسی، مدیتیشن و یوگا می‌توانند به کاهش استرس و بهبود عملکرد ذهنی کمک کنند.

مشکلات فرد آلزایمری در خانواده

مشکلات اجتماعی سالمندان مبتلا به آلزایمر در خانواده می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله تغییر در نقش اجتماعی، کاهش استقلال و خودکارآمدی، به همراه داشتن نیازهای فیزیکی و روانی بیشتر و افزایش بار مراقبتی برای اعضای خانواده منجر گردد.

افاراد آلزایمری ممکن است با افزایش احساس ترس، اضطراب و افسردگی مواجه شوند، که می‌تواند به انزوا و اختلالات در روابط اجتماعی آن‌ها منجر گردد. همچنین، نیاز به مراقبت‌های پرستاری و درمانی مداوم می‌تواند به مشکلات مالی خانواده بی‌انجامد.

این مشکلات می‌توانند بر روی کیفیت زندگی و رضایت اجتماعی آن‌ها نیز تأثیر گذار باشند و نیازمند حمایت، آموزش و خدمات حمایتی از سوی خانواده و جامعه باشند تا برای این افراد یک زندگی اجتماعی سالم و معنادار فراهم گردد.

نتیجه گیری

نکته مهم در راستای حمایت از سالمندان، فراهم کردن بسترهای اجتماعی، برنامه‌های تفریحی و مشاوره‌های روان‌شناختی است تا آنها بتوانند احساس تعلق و ارزشمندی داشته باشند و کیفیت زندگی را بهبود بخشند. این اقدامات می‌توانند به کاهش افسردگی و اضطراب در آنها کمک کنند.

اگر نیاز به آموزش و مشاوره برای سلامت روان سالمند خود دارید می‌توانید با مشاوران “شرکت خدمات پرستاری سالمند در منزل، نیکو حامیان همراه تهران” تماس حاصل بفرمایید.

مشاوران و روانشناسان این شرکت همگی از اساتید برجسته دانشگاه هستند. دکتر مرتضی شهبازی مشاور و روانشناس.