سلامت روان در سالمندان

سلامت روانی در سالمندان بطور کلی؛ بهداشت، توانایی ایفای نقش‌های اجتماعی-روانی و جسمی تعریف می‌شود. این تعریف قابلیت ارتباط هماهنگ با افراد دیگر، تغییر و اصلاح محیط فردی، اجتماعی و حل تضادها و تمایلات به طور عادلانه، منطقی و مناسب مطرح می‌گردد. کهولت سن در سالمندان و عدم توانایی که در جسم و روان آنها به وجود می‌آید، آن‌ها را بیشتر مستعد مشکلات مربوط به سلامت روان می‌کند. اختلال در سلامت روان سالمند بیشتر به صورت اضطراب و افسردگی نمایان می‌شود. در مورد آشنایی با پدیده سالمندی بیشتر بخوانید.

سلامت روان از تعریف سازمان بهداشت جهانی

طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی؛ سلامت روان سطحی از سلامتی است که افراد در آن توانایی برقراری ارتباط موثر با محیط فردی و اجتماعی، برخورد منطقی با تضادها و استرس‌های زندگی و حل آنها را به شیوه‌ای سودمند به دست می‌آورند.

تعاریف مختلف سلامت روانی

سلامت روندی پویا می‌باشد و با گذشت زمان از جامعه‌ای به جامعه دیگر مفهوم آن تغییر می‌کند. سلامت روان نوعی کیفیت زندگی می‌باشد که تعریف آن مشکل و اندازه‌گیری آن تقریبا غیر ممکن است.

چرا به دوره سالمندی حساس هستیم؟

با توجه به تعاریف و تئوری‌هایی که از سالمندی و افزایش نسبت جمعیت سالمندی به وجود آمده است، نیازهای این دوره و توجه به آن از اهمیت بالایی برخوردار است. با نگاهی به تغییرات شناختی سالمندان، سلامت روان، یکی از مهمترین نیازهای خاص در دوره سالمندی می‌باشد. همچنین مفاهیم بسیار گسترده‌ای داشته و تعریف آن تحت تاثیر عوامل بسیار زیاد و وسیعی قرار می‌گیرد.

فرهنگ لاروس. سلامت روان را چنین تعریف می‌کند.

استعداد روان برای؛ هماهنگ، خوشایند و موثر کار کردن برای موقعیت‌های دشوار، انعطاف پذیر بودن برای بازیابی تعادل خود و توانایی داشتن است. سازگاری با محیط اهمیت زیادی دارد، حسب این تعریف شخصی که بتواند با محیط خود خوب سازگار شود از نظر بهداشت روانی بهنجار می‌باشد. این شخص با تعادل روانی رضایت بخش، پیش خواهد رفت. تعارضات خود را با دنیای بیرون و درون حل می‌کند و در مقابل ناکامی‌های اجتناب ناپذیر زندگی مقاومت می‌نماید.

آیا افراد طبیعی سلامت روان دارند؟

بسیاری از افراد طبیعی بودن را معادل سلامت روان می‌پندارند. طبق این تعریف، رفتار افراد به شیوه اکثریت افراد جامعه سلامت روانی می‌باشد. به تعاریفی که چنین دیدگاهی را می‌پذیرند، تعاریف مبتنی بر معیار حداقل گفته می‌شود. این تعاریف ایراداتی نیز دارد، طبیعی بودن به معنای مطابقت با رفتارهای کلی افراد اجتماع نمی‌تواند ملاک درستی در سلامت فکر باشد.

چون به این معنی نیست، هر رفتاری که در تعداد زیادی از افراد مشاهده شود، صحیح است. موارد زیادی وجود دارد که قوانین اکثریت افراد در آن موثر نیست. اکثریت افراد کارهای بسیاری را انجام می‌دهند که بقیه آن کارها را قبول ندارند. بنابراین اعمال اکثریت امکان دارد با سلامت فکر مطابقت داشته یا نداشته باشد.

خانواده و تاثیر روانی آن بر سالمند

سالمندان اغلب علاقه دارند که در میان اعضای خانواده، بستگان، فرزندان و نوه‌های خویش باشند. آنها در این موارد احساس شادمانی، مسرت، خوشنودی و رضایت بیشتری از زندگی دارند. در جوامع سنتی با وجود خانواده‌های گسترده، حضور سالمندان با خانواده امکان‌پذیر بود. در شرایطی که سالمند نوه‌های خود را می‌بیند و با فرزندان خویش مصاحبت دارد، و نیز به خاطر حرمتی که برای ایشان قائل می‌گردند سلامت روحی و روانی‌شان تا حد زیادی تامین می‌گردد.

بیماری سالمند تنها در منزل

وجود بیماری، برای سالمندانی که به تنهایی در منزل زندگی می‌کنند، مشکل بزرگی می‌باشد. اگر فرزندان قادر به مراقبت از سالمند خود نباشند، سالمند در معرض خطر بیشتری برای وابستگی به مراکز نگهداری است. نگرش‌های اجتماعی و ارزش‌های فرهنگی اغلب مشخص می‌کند که فرزندان موظف به تهیه و تدارک خدمات مراقبتی و حمایت مالی هستند. در هر صورت گاهی اختلافات میان سالمند و فرزندان موجب دشواری‌های بزرگ از جمله سپردن سالمند به خانه‌های سالمندان می‌گردد. اختلاف میان سالمندان و جوانان نه تنها در جامعه ما بلکه در سطح جهانی وجود دارد.

شرکت خدمات پرستاری از سالمند در منزل حامیان همراه با تکریم احترام و جایگاه سالمندتان خدمات مراقبت و نگهداری از سالمند در منزل را به بهترین نحو ممکن اجرا می‌نماید. با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید.

تفاوت فکری و فرهنگی بین سالمندان و جوانان

تفاوت‌های فکری، فرهنگی و عقیدتی موجب بسیاری از اختلافات بین دو نسل جوان و پیر می‌باشد. سالمندان طرز تفکر خود را درباره جوانان به صورت تحقیرها، طردها و ملامت‌ها ابراز می‌کنند و جوانان بینش خود را درباره سالمندان به صورت عدم اطاعت و آشکار کردن مخالفت خود به صورت طرد و دشمنی نشان می‌دهند.

هم خانگی والدین و فرزندان

وقتی سالمندان بخواهند با خانواده خویش زندگی کنند باید فاصله و تعارض بین دو نسل را از بین ببرند. جوانان باید تغییرات روحی و روانی سالمندان را شناخته و با آینده نگری، که روزگاری نه چندان دور خود نیز به دوران پیری خواهند رسید با صبر و شکیبایی تعارضات و کشمکش‌های موجود را رفع کنند. جوانان با بهره مندی از تجربه سالمندان تلاشهای خود را بهتر به ثمر برسانند.

ارتباط موثر بین سالمندان و جوانان

ارتباط فرزندان با سالمندان امری اجتناب ناپذیر می‌باشد. زیرا آنان ناگزیر هستند، در مسیر زندگی از روش درست و استواری برخوردار باشند. این هدف در صورتی میسر می‌گردد که از تجارب اینگونه افراد بهره‌مند شوند. در ادامه به برخی از مهمترین وظایف فرزندان و حفظ ارتباط موثر با سالمندان می‌پردازیم.

• فرزندان باید با صبر و شکیبایی در حفظ و نگهداری، مراقبت از پدر و مادر سالمند خود کوشا باشند.
• رعایت احترام و ادب یک وظیفه اسلامی است. و بی‌احترامی به پدر و مادر در همه ادیان نکوهش شده است.
• سالمندان نیاز به مهرورزی از جانب فرزندان خود دارند.
•  فرزندان باید بدانند که پدر و مادر(سالمند آنان) در دوران استراحت هستند، بنابراین نیاز به آرامش دارند.

لازم به ذکر است از سالمندان نمی‌توان انتظارات و توقعات بیش از حد داشت. سالمندان می‌توانند ساعاتی را با نوه‌های خود بگذرانند، اما نمی‌توان از آنان انتظار داشت که مسئولیت‌های فرزندان شما را به عهده بگیرند. از سالمندان در حد توان و طاقت شان می‌توان انتظار داشت و بیشتر آنها نیازمند آسایش، راحتی و آرامش می‌باشند.

نویسنده کارشناس ارشد مشاوره شهبازی

m-sh