فواید بازی در کودکان، انواع بازی در سنین مختلف

فواید و انواع بازی در سنین مختلف کودکان؛ در آموزش، درمان و توانبخشی کودکان می‌توان از فعالیت‌ها و بازی‌هایی استفاده کرد که به سادگی قابل اجرا هستند بازی نقش و فواید بسیار مهمی در زندگی کودکان دارد. انواع بازی در سنین مختلف باید به دقت بررسی و اجرا گردد.

روانشناسان بر این باورند که بازی فقط وسیله تفریح و خوش‌گذرانی یا پر کردن اوقات فراغت نیست بلکه وسیله‌ای برای رشد تفکر و سخن گفتن کودکان است. مقاله سبک‌های فرزندپروری؛ فرزندی سالم و موفق، را از این لینک بخوانید.

فواید بازی و تاثیر آن در رشد کودک

اثربخشی، فواید و انواع بازی‌ها در رشد کودکان

فواید بازی در سنین مختلف کودکان؛ بازی نقش بسیار حیاتی در رشد و شخصیت کودکان دارد. این فعالیت نه تنها سرگرم کننده است بلکه ابزار اصلی یادگیری آنان به شمار می‌آید. از طریق بازی، کودکان مهارت‌های حرکتی خود را تقویت کرده و به هماهنگی بین چشم و دست می‌رسند. همچنین بازی‌های گروهی مهارت‌های اجتماعی، مانند همکاری، همدلی و حل تعارض را در آنان پرورش می‌دهد.

بازی کردن به کودکان کمک می‌کند تا احساسات خود را شناسایی و کنترل نمایند و درک بهتری از دنیای اطراف خود پیدا کنند. آن‌ها در قالب بازی، خلاقیت و تفکر انتقادی را توسعه می‌دهند و راه‌هایی برای حل مسائل پیدا می‌کنند.

علاوه بر این، از فواید بازی در سنین مختلف کودکان، بازی‌های آموزشی است که می‌تواند اطلاعات علمی و ریاضی را به صورت جذاب منتقل کنند. در مجموع، بازی نه تنها باعث خوشحالی و سرگرمی کودکان می‌شود، بلکه ابزاری ضروری برای رشد همه‌جانبه شخصیت کودک است.

پرستاری از کودک و خدمات نگهداری از کودکان در منزل چگونه است؟ از این لینک بخوانید.

تاثیر بازی در رشد جسمی، حرکتی و ذهنی کودک

اثر بازی در رشد جسمی- حرکتی و ذهن کودک

بازی رشد جسمی، حرکتی، حسی و ذهنی کودک را تسهیل می‌نماید و کودک از طریق دستکاری وسایل مختلف و بازی با آن‌ها تجربیات زیادی می‌آموزد. در این شرایط کودک با محیط پیرامون خود آشنا شده و منطبق می‌گردد.

با فرآیند رشد و تغییرات رشدی کودک آشنا شوید.(مقاله برگزیده)

از فواید بازی در سنین مختلف کودکان، بازی به رشد جسمی و حرکتی کودک کمک می‌کند، زیرا فعالیت‌های بدنی سبب تقویت عضلات و بهبود هماهنگی می‌شوند. همچنین، بازی‌های ذهنی تفکر و خلاقیت را پرورش می‌دهند و مهارت‌های حل مسئله را تقویت می‌کنند. به این ترتیب، بازی به رشد همه‌جانبه کودک کمک می‌کند.

مقاله اختلالات حسی-حرکتی در کودکان را بخوانید.

فواید بازی در ابراز احساسات کودک

کودک در بازی کردن، آرزوها و احساساتش را نشان می‌دهد و در نتیجه والدین و اطرافیان بهتر می‌توانند او را بشناسند و به استعدادهای بالقوه و توانایی‌هایش پی ببرند.

بازی به کودکان این امکان را می‌دهد که احساسات خود را به صورت غیرمستقیم و به شکلی خلاقانه ابراز کنند. در حین بازی، آن‌ها کودکان احساسات مانند شادی، ناراحتی، خشم و ترس را تجربه کرده و با آن‌ها مواجه شوند. این فرآیند به کودکان کمک می‌کند تا احساسات را شناسایی و کنترل نمایند. کودکان از طریق تعامل با دیگران، مهارت‌های اجتماعی و همدلی را نیز می‌آموزند.

ارضاء نیازهای عاطفی و روحی کودک با بازی

اثربخشی بازی‌ها در احساسات و عواطف کودک

بسیاری از نیازهای عاطفی، روحی و حتی جسمی کودک از طریق بازی کردن ارضاء می‌گردد. بازی به عنوان یک وسیله مؤثر برای ارضای نیازهای عاطفی و روحی کودکان عمل می‌کند. یک دیگر از فواید بازی در سنین مختلف کودکان ارضاء این نیاز‌هاست.

این فعالیت‌ها به آن‌ها احساس امنیت و راحتی می‌دهند و فضایی برای بیان احساسات فراهم می‌کنند. از طریق بازی، کودکان می‌توانند تجربه‌های مثبت را کسب کرده و با چالش‌ها کنار بیایند. همچنین، تعامل با همسالان در حین بازی باعث تقویت روابط اجتماعی و اعتماد به نفس آن‌ها می‌شود، که برای رشد عاطفی بسیار حیاتی است.

اصول مهم فرزندپروری چیست؟ مطالعه بفرمایید.

نقش بازی‌های گروهی در رشد کودک

در بازی‌های گروهی، بسیاری از رفتارها، قوانین و مقررات، حس همکاری و دوست داشتن و کمک به همدیگر آموزش داده می‌شود، در نتیجه پرورش مهارت‌های ارتباطی و گفتاری را در پی دارد.

بازی‌های گروهی نقش مهمی در رشد اجتماعی و عاطفی کودکان دارند. این نوع بازی‌ها به کودکان آموزش می‌دهند که چگونه در تعامل با دیگران مهارت‌های ارتباطی، همدلی و همکاری را تقویت کنند. همچنین، چالش‌های جمعی در حین بازی به آن‌ها کمک می‌کند تا مهارت‌های حل مسئله و تصمیم‌گیری را فرا بگیرند.

در مجموع، بازی‌های گروهی احساس تعلق و احترام متقابل را در کودکان تقویت می‌کنند و به شکل‌گیری شخصیت اجتماعی آن‌ها کمک می‌کنند.

تاثیر بازی در کاهش استرس و اضطراب کودکان

فواید بازی در کاهش استرس و اضطراب کودکان

از طریق بازی بسیاری از فشارها و استرس‌های روحی و عاطفی کودک تخلیه می‌گردد. تاثیر مهم بازی کودکان از بروز بعضی از بیماری‌های روحی و روانی در آینده پیشگیری می‌نماید. از فواید مهم بازی در سنین مختلف کودکان کاهش استرس و اضطراب کودک است.

بازی به عنوان راهی برای کاهش استرس و اضطراب در کودکان عمل می‌کند. این فعالیت‌ها نه ‌تنها به آنان فرصت استراحت و تفریح می‌دهند بلکه به کودکان کمک می‌کنند تا احساسات خود را پردازش نمایند. از طریق بازی، کودکان می‌توانند از دنیای واقعی فاصله بگیرند و با تمرکز بر خلاقیت و لذت، احساس آرامش بیشتری پیدا کنند و اضطرابشان را کاهش دهند.

مراحل رشد کودک را حتما از این لینک بخوانید.

 تشخیص مشکلات رفتاری کودکان از نحوه بازی‌شان

از توجه به نحوه بازی کردن کودکان، می‌توان به برخی از مشکلات رفتاری و عاطفی کودکان پی برد. نوع و طریقه بازی کردن کودکان برای روانشناسان جنبه تشخیصی دارد و از طرفی بسیاری از فعالیت‌های درمانی را می‌توان به صورت بازی‌های مختلف اجرا کرد. در نهایت بازی کودکان جنبه درمانی نیز دارد.

از همه مهم‌تر بازی اثر شادی بخشی و لذت آفرینی برای کودک دارد.

انواع بازی کودکان در سنین مختلف

بازی‌های کودکانه تأثیر بسزایی بر روی رشد شناختی، اجتماعی و عاطفی کودکان دارد.

در سنین زیر ۳ سال، بازی‌های حسی حرکتی مانند جغجغه و اسباب بازی‌های ساده به تقویت مهارت‌های حرکتی می‌پردازد.

در سنین ۳ تا ۵ سال، بازی‌های تخیلی و نقش بازی کمک به پیشرفت مهارت‌های اجتماعی و خلاقیت می‌کند.

از سن ۶ سال به بالا، بازی‌های گروهی و استراتژیک نه تنها مهارت‌های اجتماعی را تقویت می‌کنند، بلکه تفکر انتقادی و تصمیم‌گیری را نیز ارتقا می‌دهند.

اختلال اضطراب جدایی در کودکان چیست، چطور درمان می‌گردد؟ را از این لینک بخوانید.

بازی در هفته‌های اول زندگی

کودک عادی، با دست و پایش بازی می‌کند و از این راه می‌خواهد اعضاء بدنش را بشناسد. حتی اگر کودک کم توان ذهنی است و نمی‌تواند این گونه بازی‌ها را انجام دهد باید به او کمک کنید تا دست و پایش را تکان دهد، ضمن اینکه دست و پایش را ماساژ دهید.

انگشتانش را به دهانش ببرید و پاهایش را نزدیک صورتش بیاورید تا با اعضای مختلف بدنش بازی کند.

عادت‌های عصبی و تسکین دهنده در کودکان را بشناسید.

انواع بازی در ماه‌های اول زندگی کودک

فواید انواع بازی‌ها در ماه‌های اولیه کودکان

کودک در چند ماه اول زندگی می‌تواند اشیاء کوچک را در دست بگیرد و نسبت به اسباب بازی‌های رنگی و صدادار عکس‌العمل نشان دهد و با چشمانش آن‌ها را دنبال کند.

کودکان غالباً اسباب‌بازی را به دهان می‌برند، در این کار به او کمک کنید و اسباب بازی‌های ساده و بی خطر و تمیز در اختیارش قرار دهید. مثل: انواع، جغجغه، فرفره و توپ‌های فشاری پارچه‌ای.

بازی‌های شش ماهگی کودک

در سن شش ماهگی، کودک می‌تواند اسباب بازی‌های بزرگتری را با دو دست بگیرد و دستکاری کند. اشیاء را از یک دست به دست دیگرش می‌دهد و بررسی می‌کند. بنابراین اسباب بازی‌های بزرگ‌تر و جذاب‌تر مثل انواع توپ و حیوانات عروسکی و اسباب بازی‌های متحرک برایش فراهم کنید.

انواع بازی‌های کودکانه در یک سالگی

انواع بازی‌های مناسب برای سنین کودکان یک ساله

از یک سالگی انواع کتاب قصه‌ها و وسایل نقاشی در اختیار کودک قرار دهید، زیرا در این سن از نظر صحبت کردن و درک کلمات و موضوعات بسیار پیشرفت می‌کند. در یک سالگی، بازی‌های کودکانه شامل فعالیت‌های حسی و حرکتی هستند.

اسباب‌بازی‌های حسی مانند توپ‌های نرم و مکعب‌های رنگی برای تقویت درک حسی مفیدند. همچنین، بازی‌های ساده مانند پنهان‌کاری و تقلید حرکات، مهارت‌های حرکتی و تعامل اجتماعی را تشویق می‌کنند و به پیشرفت شخصیت کودک کمک می‌کنند.

چه بازی‌هایی در دو سالگی مفید است؟

تقریباً از دو سالگی به بعد حس کنجکاوی و آزمون و خطا و مهارت‌های دستی کودک گسترش زیادی پیدا می‌کنند.

انواع سازه‌ها، ابزار و وسایل خانه‌داری، پازل‌های مختلف، مدل‌های کوچک از وسایل واقعی مثل چرخ خیاطی، رادیو، دوربین، اطو و وسایل ورزشی برای او بسیار جالب است. شنیدن قصه و نقاشی کردن مهمترین علاقه کودک در این سن است.

بازی‌های سن سه سالگی کودکان

انواع بازی‌های مفید در سن سه سالگی کودکان

معمولاً در سه سالگی توصیه می‌شود کودک را به یک مهد مناسب ببرید، زیرا از بازی‌های گروهی با همسالان خود بسیار لذت می‌برد.(پیشنهاد نویسنده مهدهای با سبک مونته‌سوری است).

کودک در این سن قایم باشک بازی، عمو زنجیرباف، توپ بازی و خاله بازی را خیلی دوست دارد. صحبت کردن و حفظ کردن شعر از مهمترین دغدغه‌های کودک در این سن است. بنابراین سعی کنید اوقات بیشتری برای کودک بگذارید و با او صحبت کنید.

انواع بازی کودکان کم‌توان ذهنی یا مشکلات حرکتی

کودکی که از نظر ذهنی کم‌توان است یا مشکل جسمی حرکتی دارد در بازی کردن مانند همسالانش نیست. سعی کنید مانند یک کودک سالم و طبیعی، شرایطی را برایش فراهم کنید تا او نیز هرچه بیشتر بازی کند و از طریق آن با محیط پیرامون خود آشنا شود. تجربه‌های زیادتری کسب نماید تا سبب رشد ذهنی، جسمی، حرکتی و عملکرد هوشی بهتر او گردد.

توصیه‌های مهم بازی با کودک

• با کودک هم بازی شوید تا لذت بیشتری از بازی کردن ببرد و ساعاتی از روز را به او اختصاص دهید. مثلاً کودک را به پارک ببرید و از وسایل بازی استفاده کنید یا با او توپ بازی یا دوچرخه سواری نمایید.
• زمانی که با کودک همبازی می‌شوید خصوصاً وقتی مشغول ساختن یا خراب کردن سازه‌هاست در کار او دخالت ننمایید که چطور بسازد. به کودکان اجازه دهید هنگام بازی کردن احساس آرامش و آزادی کامل نمایند مگر این که از شما کمک بخواهد یا بخواهید به او یاد بدهید چگونه سازه را درست کنند.
• وسایل مختلف خانه که خطرناک نیستند را در اختیار کودک بگذارید. کودکان از دستکاری و بازی با وسایل منزل و آشپزخانه بسیار لذت می‌برند و از بهترین سرگرمی‌های آنها است.
• اسباب بازی‌های گران قیمت تهیه نکنید. اسباب بازی‌های ساده، ارزان قیمت و بی خطر تهیه کنید تا کودک بتواند با آن‌ها بازی کند، خراب نماید و لذت ببرد.
• حتماً سعی کنید اسباب بازی‌های گوناگون که تجربه‌های مختلفی برای کودک ایجاد می‌نماید فراهم نمایید .
• اسباب بازی‌ها باید حداقل یکی از مهارت‌های حرکتی، عاطفی، ذهنی و یا گفتاری کودکان را تقویت کنند.

منبع: بخشی از کتاب روش‌های بازپروری مهارت‌های حسی-حرکتی، مولف: حمیده فیروزان، نشر: تبریز، هنر اول 1392.

با خدمات نگهداری، مراقبت و پرستاری کودک در منزل موسسه نیکو حامیان آشنا شوید.                                                                                                                                                                                                                                           نویسنده: مشاور و روان‌درمانگر مرتضی شهبازی.